มารู้จัก ไวรัส มือ เท้า ปาก จะป้องกันลูกน้อยอย่างไรดี

1. โรคมือเท้าปาก เกิดจากเชื้อไวรัสไวรัสกลุ่มเอนเทอโรไวรัส ซึ่งมีมากกว่า 100 สายพันธุ์ จึงสามารถเป็นแล้วเป็นอีกได้หลายครั้ง โดยเชื้อที่รุนแรงที่สุด คือ เอนเทอโรไวรัส 71 (อีวี71)โดยมักจะทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน ได้แก่ สมองอักเสบ กล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียก ภาวะปอดบวมน้ำ หรือเลือดออกในปอด กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ซึ่งอาจรุนแรงถึงเสียชีวิตได้ แต่ไม่ต้องกังวลนะคะ เพราะมือเท้าปากที่รุนแรงพบได้น้อยเพียง 0.05-1%

2. โรคนี้สามารถเป็นได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ โดยในเด็กทารกและเด็กเล็กอายุต่ำกว่า 5 ปี มักมีอาการรุนแรงมากกว่าเด็กโต

3. ติดต่อโดยการสัมผัสกับน้ำลาย น้ำมูก, สัมผัสกับผื่น ตุ่มน้ำใสและอุจจาระของผู้ที่ป่วย หรือติดต่อโดยผ่านทางมือผู้ที่สัมผัสกับเชื้อซึ่งอาจอยู่ตามพื้น ของเล่น แล้วไปสัมผัสเด็กคนอื่น เช่นการเปลี่ยนผ้าอ้อม

4. ระยะฟักตัว 3-6 วัน

5. จะมีอาการไข้สูง มีแผลในปากกลมๆเล็กๆกระจายที่ลิ้น เหงือก กระพุ้งแก้ม และเพดาน ลูกน้อยจะมีอาการเจ็บปาก ทานได้น้อย และมีผื่นเป็นลักษณะตุ่มน้ำ ใส หรือเม็ดแดงๆบริเวณฝ่ามือ ฝ่าเท้า บางครั้งอาจมีตามลำตัว แขน ขา อาการทั่วไปมักไม่รุนแรง ไข้มักจะหายใน 2-3 วัน และผื่นจะค่อยๆ ดีขึ้นใน7-10 วัน

6. เฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อน ด้านสมองและหัวใจ ได้แก่ ไข้สูง ซึม อ่อนแรง มือสั่น เดินเซ อาเจียนมาก หายใจหอบ และชัก ซึ่งอาจเกิดขึ้นในช่วง 1-2 สัปดาห์ของอาการป่วย แม้ว่าผื่นและแผลในปากหายแล้วก็ตาม

7. ไม่มียารักษาจำเพาะ เป็นการรักษาตามอาการ ให้ยาลดไข้ ยาแก้ปวด ยาชาเฉพาะที่สำหรับแผลในปาก ดื่มน้ำเกลือแร่เพื่อชดเชยภาวะขาดน้ำ พยายามป้อนน้ำ นม อาหารอ่อน แนะนำให้ทานอาหารที่เย็น เช่น น้ำแข็ง ไอศกรีม เพื่อลดอาการเจ็บแผลในปาก ในรายที่เพลียมากอาจให้นอนรักษาตัวในโรงพยาบาลและให้น้ำเกลือทางหลอดเลือด

8. โรคนี้ยังไม่มีวัคซีนป้องกัน

9. เชื้อนี้ตายง่ายในที่แห้งและความร้อน การต้มหรือนึ่งสามารถฆ่าเชื้อนี้ได้ แต่หากอยู่ในที่ที่มีความชื้นหรือมีสารคัดหลั่งปกคลุมเชื้อจะอยู่ได้ นานหลายวัน

10. การป้องกันที่สำคัญที่สุด คือ การล้างมือด้วยน้ำและสบู่เพราะแอลกอฮอล์เจล ไม่สามารถฆ่าเชื้อนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ยังแนะนำให้ใช้แอลกอฮอล์เจลไปด้วยเพราะใช้ง่ายและสามารถฆ่าเชื้อไข้หวัดใหญ่, เชื้อแบคทีเรียหรือไวรัสอื่นๆ

11. วิธีป้องกันโรคมือเท้าปากสำหรับคุณพ่อคุณแม่คือ ควรล้างมือทุกครั้งหลังขับถ่ายหรือเปลี่ยนผ้าอ้อมให้ลูก และก่อนรับประทานอาหาร ไม่ใช้อุปกรณ์การรับประทานอาหาร หลอดดูด แก้วน้ำ หรือของเล่นที่อาจเปื้อนน้ำลายร่วมกัน ทำความสะอาดของเล่นและสิ่งแวดล้อมด้วยสบู่หรือน้ำยาทาความสะอาดทั่วไป บริเวณที่เปื้อนเชื้ออย่างมาก ให้ใช้น้ำยา คลอร็อกซ์ หรือน้ำยาฟอกขาว 0.5%-1% หากไม่สามารถทาความสะอาดด้วยวิธีอื่นได้ ให้เช็ดถูให้สะอาดและทาให้แห้ง สระว่ายน้ำควรใส่คลอรีนให้เหมาะสม (1 ppm)

12. เมื่อเจ็บป่วยด้วยโรคมือเท้าปาก ควรหยุดเรียนอย่างน้อย 1 สัปดาห์เพื่อลดการแพร่กระจาย หรือถ้ามีการระบาดในหลายชั้นเรียน ทางโรงเรียนอาจพิจารณาปิดโรงเรียนเพื่อควบคุมการระบาด

ขอขอบคุณข้อมูล จาก พญ.ปิยะรัตน์ เลิศบรรณพงษ์ กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ