เพิ่มน้ำหนักให้ลูกที่คลอดก่อนกำหนดอย่างไร ให้ปลอดภัย

          ทารกคลอดก่อนกำหนด คือ ทารกที่มีน้ำหนักตัวน้อยกว่า 2,500 กรัม อายุครรภ์น้อยกว่า 37 สัปดาห์ การที่มีระยะเวลาในการเจริญเติบโตน้อยในครรภ์ทำให้เกิดความไม่สมบูรณ์ในหน้าที่ต่าง ๆ ของอวัยวะของร่างกาย ยิ่งอายุครรภ์และน้ำหนักแรกเกิดน้อยเท่าไรก็ยิ่งต้องการการดูแลเป็นพิเศษมากขึ้นเท่านั้น 

          วิธีให้นมแม่แก่ทารกเกิดก่อนกำหนด การให้ทารกดูดนมจากเต้านมเป็นวิธีที่ดีที่สุด แต่บางครั้งอาจมีสาเหตุให้ลูกน้อยยังไม่สามารถดูดนมจากเต้าได้ทันที

• กรณีที่ลูกน้อย มีอายุครรภ์ค่อนข้างเยอะ 34-37 สัปดาห์ และมีน้ำหนักตัวค่อนข้างดี มากกว่า 2,000 กรัม
  ส่วนใหญ่จะไม่ค่อยมีปัญหาความไม่พร้อมทางด้านร่างกาย เราจึงสามารถให้ทานนมแม่จากเต้าตามต้องการ หรือใช้นมผงสูตรปกติ (20 แคลอรี ต่อ 30 มล.) ได้เลยตั้งแต่แรกคลอดถ้าไม่มีปัญหาทางสุขภาพมาเป็นข้อห้าม และใช้การติดตามน้ำหนักและการเจริญเติบโตว่าเป็นไปตามเกณฑ์หรือไม่ ถ้าน้ำหนักลูกน้อยเพิ่มได้ไม่ดี อาจใช้วิธีให้ทานนมส่วนหลัง (hind milk) หรือเสริมนมแม่ด้วย human milk fortifier หรือใช้นมผสมสำหรับทารกเกิดก่อนกำหนด (premature formula) หรือ นมผสมสำหรับทารกเกิดก่อนกำหนดหลังจำหน่าย (post-discharge formula) โดยผสมให้มีแคลอรีสูงขึ้นเป็น 24-27 แคลอรี ต่อ 30 มล.
   
• กรณีที่ลูกน้อย มีอายุครรภ์และน้ำหนักตัวที่ค่อนข้างน้อยมาก อายุครรภ์น้อยกว่า 34 สัปดาห์ หรือน้ำหนักตัวน้อยกว่า 2,000 กรัม
  มักจะมีปัญหาอื่น ๆ ทางด้านร่างกายที่เกิดจากความไม่สมบูรณ์ของอวัยวะต่าง ๆ เช่นการหายใจ ตัวเล็กมากไม่สามารถมีแรงดูดได้ดีพอ หรือยังไม่สามารถดูดกลืนได้อย่างสัมพันธ์กัน ลูกน้อยจะยังไม่สามารถเริ่มการกินนมแม่ทั้งจากขวดหรือเต้าได้ คุณหมอจะให้การดูแลโดยให้สารน้ำทางเส้นเลือดดำ และจะเริ่มให้นมทางปากให้เร็วที่สุดโดยเริ่มทีละนิดเมื่อสภาพร่างกายของลูกน้อยมีความพร้อม ในระหว่างนี้คุณแม่จึงควรเริ่มบีบเก็บน้ำนมเพื่อเตรียมไว้ป้อนเมื่อลูกน้อยพร้อมเริ่มทานนม 
   
• การให้นมเพื่อเพิ่มน้ำหนักให้ลูกน้อยที่คลอดก่อนกำหนด
  • เริ่มให้นมในปริมาณน้อย ๆ ครั้งละ 2 ซีซี / มื้อ ในวันแรก วันละ 4-6 ครั้ง แล้วค่อย ๆ เพิ่มขึ้นจนกระทั่งได้ปริมาณ 150-160 ซีซี / กิโลกรัม / วัน ซึ่งจะให้แคลอรีอยู่ที่ประมาณ110-120 แคลอรี / กิโลกรัม / วัน 
  • เพิ่มแคลอรีเป็น 22 แคลอรี / 30มล. เมื่อลูกสามารถทานนมได้ตั้งแต่ 100 ซีซี / กิโลกรัม / วัน
  • เพิ่มแคลอรีเป็น 24 แคลอรี / 30มล. เมื่อลูกสามารถทานนมได้ตั้งแต่ 150 ซีซี / กิโลกรัม / วัน
     
• วิธีการเพิ่มแคลอรีในนม
  • เติม human milk fortifier ลงในนมแม่ให้มีแคลอรีเพิ่มขึ้นจาก 20 แคลอรี / 30 มล. เป็น 22-30 แคลอรี / มล.
  • ใช้นมผงสูตรทารกแรกเกิด preterm formula

          การให้นมและการเพิ่มแคลอรีในนมของลูกน้อยที่คลอดก่อนกำหนด ควรอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลและคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด คุณพ่อคุณแม่ไม่ควรเพิ่มปริมาณและความเข้มข้นเองเพื่อให้ลูกน้อยมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เพราะอาจมีปัญหาการย่อยการดูดซึมที่ไม่เหมาะสมตามมาได้ และน้ำหนักที่เพิ่มเร็วเกินไปอาจทำให้ลูกน้อยมีความเสี่ยงต่อโรคทางเมตาบอลิก เช่น เบาหวานได้ในอนาคต  

บทความจาก พญ.ปิยะรัตน์ เลิศบรรณพงษ์ กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ