เคล็ดลับฝึกลูกนอนตามวัยที่เหมาะสม

          คุณพ่อคุณแม่ทุกคนก็ย่อมอยากเห็นลูกน้อยของเราเติบโตอย่างแข็งแรง แจ่มใส อารมณ์ดี เรียนรู้ได้เร็ว ซึ่งการนอนหลับที่มีคุณภาพนั้น มีความจำเป็นและสำคัญอย่างยิ่งต่อพัฒนาการทางสมองและการเจริญเติบโตที่ดีของลูกน้อย ในทางกลับกัน หากลูกนอนหลับไม่เพียงพอต่อความต้องการในแต่ละวัย จะส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโต พฤติกรรมการเรียนรู้ มีอาการง่วงซึม เรียนรู้ได้ไม่เต็มที่ ทั้งยังส่งผลต่ออารมณ์ ให้เด็กหงุดหงิด โกรธง่าย และสมาธิสั้น ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่จึงควรช่วยกันการฝึกลูกนอนอย่างต่อเนื่องตั้งแต่แรกเกิด เพื่อให้ลูกเคยชิน สร้างลักษณะนิสัยการนอนหลับที่ดี สำหรับการฝึกลูกนอนอย่างมีคุณภาพแตกต่างกันในแต่ละช่วงอายุของเด็ก โดยเรามีเคล็ดลับฝึกลูกนอนตามวัย ดังนี้ค่ะ

• ช่วงแรกเกิด – 1 เดือน

ในวัยนี้เจ้าตัวน้อยต้องการการนอนหลับค่อนข้างมากประมาณวันละ 16-18 ชั่วโมง ทั้งกลางวันและกลางคืน แต่ไม่ต่อเนื่อง โดยจะตื่นและนอนเป็นพักๆ เนื่องจากเด็กในวัยนี้จำเป็นต้องกินนมทุก 3 ชั่วโมง โดยในช่วงเดือนแรก การกินนมอย่างเพียงพอถือเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด เพราะหากกินนมไม่เพียงพอ เด็กอาจมีปัญหาน้ำหนักขึ้นน้อย ร่างกายอาจไม่เจริญเติบโตตามวัย

ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่ยังไม่ต้องกังวลกับการฝึกลูกนอนในช่วงนี้ค่ะ เพราะสิ่งสำคัญในช่วงเดือนแรกคือ ให้ทารกแรกเกิดได้ตื่นมากินนมทุก 3 ชั่วโมง เพื่อรับสารอาหารอย่างเพียงพอต่อการเจริญเติบโต

• ช่วงอายุ 1-6 เดือน

เมื่อเจ้าตัวน้อยมีอายุ 1 เดือนขึ้นไป จะต้องการการนอนหลับประมาณ 14-17 ชั่วโมง อีกทั้งเริ่มหลับกลางวันน้อยลง นอนกลางคืนมากขึ้นและนานกว่าช่วงกลางวัน ในช่วงนี้ คุณพ่อคุณแม่จึงเริ่มฝึกให้ลูกน้อยหลับยาวได้แล้วค่ะ โดยกำหนดเวลานอนของลูกให้เป็นกิจวัตรและพาเข้านอนให้ตรงตามเวลาทุกวัน

สำหรับช่วงนี้ ลูกจะหลับได้นานขึ้น อาจหลับได้นาน 4-5 ชั่วโมงจึงจะตื่นขึ้นมากินนมอีกครั้ง คุณแม่จึงไม่จำเป็นต้องให้ลูกกินนมทุก 3 ชั่วโมงแล้ว แต่ให้กินนมตามเวลาที่ลูกตื่นได้เลย โดยไม่ต้องกังวลว่าลูกจะหิวนะคะ หากลูกหลับยาวแสดงว่าได้กินนมเต็มที่แล้ว

• ช่วงอายุ 6เดือน-1ปี:

ลูกน้อยต้องการการนอนหลับประมาณ 14 ชั่วโมง ส่วนใหญ่จะหลับได้ยาวนานขึ้น บางคนสามารถนอนได้ยาวตลอดคืน บางคนอาจจะยังมีตื่นขึ้นมากินนม 1-2 ครั้งต่อคืน ซึ่งถือเป็นเรื่องปกติค่ะ ไม่ได้ส่งผลกระทบกับการเติบโตแต่อย่างใด ในช่วงนี้คุณพ่อคุณแม่ควรเริ่มฝึกการนอน โดยพาลูกเข้านอนเป็นเวลา พยายามฝึกให้ลูกหลับยาวตลอดคืน ปรับสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมกับการนอน ไม่ให้มีแสงหรือเสียงรบกวนให้ลูกตื่นก่อนเวลา และพยายามงดให้นมช่วงกลางคืน

การฝึกคืนแรก จะถือเป็นคืนที่ยากที่สุดเลยค่ะ เพราะลูกจะร้องมากที่สุด สิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ไม่ควรทำคือ การอุ้มกล่อมให้หลับ หรือ ใจอ่อนให้นมลูก เพราะจะทำให้เด็กเกิดความเคยชินได้ ในกรณีที่ลูกตื่นมาร้องขอนม คุณแม่อาจจะลองตบก้นเบาๆ เพื่อให้ลูกหลับต่อไปเองได้ เมื่อฝึกลูกไปสักสัปดาห์ เด็กจะเกิดความเคยชิน และนอนหลับได้เองค่ะ

• หลัง 1 ปีเป็นต้นไป:

ในช่วงนี้ ลูกน้อยต้องการการนอนหลับประมาณ 13 ชั่วโมง โดยสามารถนอนหลับยาวนานตลอดคืนได้แล้วค่ะ  สำหรับการฝึกนอนสำหรับเด็กอายุ 1 ขวบขึ้นไป ควรเน้นการฝึกให้ลูกนอนหลับได้ด้วยตัวเอง โดยพาลูกเข้านอนเป็นเวลาจนติดเป็นนิสัย ไม่ควรให้ลูกเล่นจนเลยเวลาเข้านอน

ในกรณีที่ลูกรู้สึกตัว ตื่นขึ้นมากลางดึกแล้วร้องเรียกหาพ่อแม่ ก็ไม่ควรเข้าหาลูกทันทีนะคะ บางครั้งลูกอาจหยุดร้องไปเองและนอนต่อเมื่อปล่อยไปสักพัก แต่หากไม่หยุด คุณพ่อคุณแม่สามารถเข้ามาในห้องได้ แต่ไม่ต้องเปิดไฟหรืออุ้มลูกออกจากเตียง เพียงพูดปลอบ เอามือวางบนตัวลูกให้รู้สึกอุ่นใจก็พอแล้วค่ะ พอลูกสงบลง ก็ให้เดินออกจากห้องอีกครั้ง ทั้งนี้ ไม่ควรอยู่ในห้องกับลูกนานเกินไป หรือให้ลูกลุกออกจากเตียง ในช่วงแรกคุณพ่อคุณแม่อาจต้องใจเข็ง เข้มงวดเรื่องการนอนกับลูกมากสักนิด แต่เมื่อลูกปรับตัวได้ ก็จะรู้เวลาและสามารถเข้านอนได้เองค่ะ

          จริงๆ แล้วการฝึกลูกนอนไม่ใช่เรื่องยากเลยค่ะ เพียงแต่ต้องอาศัยการฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ รวมทั้งความอดทนของคุณพ่อคุณแม่ แม้ในระยะแรกของการฝึก เราอาจใจอ่อนไปบ้างกับเสียงร้องของลูก ไม่ว่าจะขอกินนม เรียกให้อุ้มก็ตาม แต่คุณพ่อคุณแม่ควรระลึกไว้ว่า จะต้องฝึกให้ลูกสามารถนอนได้ด้วยตนเองจนสำเร็จ เมื่อฝึกลูกอย่างต่อเนื่อง ลูกจะสามารถนอนหลับได้อย่างมีคุณภาพ มีพัฒนาการที่เจริญเติบโตเต็มวัย ที่สำคัญ จะช่วยเบาแรงทำให้คุณพ่อคุณแม่ให้มีเวลาพักผ่อนเพิ่มด้วย ได้ประโยชน์กันทั้งสองฝ่ายแบบนี้ ต้องฝึกลูกนอนกันแล้วล่ะค่ะ

ขอขอบคุณข้อมูลจาก คุณหมอแอน - พญ. ปิยะรัตน์ เลิศบรรณพงษ์  กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ จากโรงพยาบาลสมิติเวช สุขุมวิท